Bij een besluit van 30 april 2018 heeft het Bundeskartellamt (BKartA), de Duitse mededingingsautoriteit, 2 verpakkers van aardappelen en uien alsmede de verantwoordelijke medewerkers een boete opgelegd van in totaal 13,2 miljoen euro. De beboete ondernemingen hadden prijsafspraken gemaakt over de verkoop van verpakte aardappelen en uien aan de detailhandel.
De casus
Het boetebesluit is niet gepubliceerd, maar de casus wordt beschreven in een zaaksbericht van 29 mei 2017 van het BKartA.
Verpakkers kopen de aardappelen en uien van zowel producentenorganisaties als andere leveranciers. Vervolgens wassen, sorteren en verpakken zij deze producten. Soms worden de producten door de verpakkers ook opgeslagen in koelcellen. Uiteindelijk worden de verpakte aardappelen en uien verkocht aan de detailhandel.
Het onderzoek van het BKartA spitste zich met name toe op de verkoop van de verpakte aardappelen en uien aan het Duitse detailhandelsconcern Metro. De verpakkers gaven wekelijks offertes af aan Metro. Vanaf begin 2005 tot mei 2013 hadden medewerkers van de twee verpakkers voorafgaand aan de afgifte van de offertes regelmatig telefonisch contact. Zij informeerden elkaar over de inkoopprijs die zij voor aardappelen en uien betaalden. Zij kwamen overeen bij de interne calculatie van de verkoopprijs aan Metro (min of meer) dezelfde inkoopprijs te hanteren. Een vergelijkbare afspraak werd gemaakt over andere kostenposten. Op deze manier ontstond er feitelijk een vrijwel gelijke verkoopprijs.
De medewerkers van de twee verpakkers zonden elkaar ook prijslijsten waarop de verkoop?prijzen van de aan Metro aangeboden producten stonden vermeld. Dit gebeurde zowel voorafgaand aan als tijdens het toezenden van de offerte aan Metro. Het kwam ook voor dat de prijslijsten tijdens de opvolgende onderhandelingsronde met Metro werden uitgewisseld.
Daarnaast werden er afspraken gemaakt over aanbiedingen in het kader van de meeste reclameacties van Metro. Dit gebeurde indirect door afspraken te maken over de inkoopprijs van aardappelen en uien. Maar het kwam ook voor dat er afspraken werden gemaakt over de verkoopprijs zelf.
Commentaar
Helaas bevat het zaaksbericht geen kwalificatie van de vastgestelde gedragingen. Er wordt slechts vermeld dat er boetes zijn opgelegd wegens met maken van prijsafspraken. Gelet hierop moet aangenomen worden dat de twee verpakkers en de verantwoordelijke medewerkers volgens het BKartA het Europese en / of Duitse kartelverbod hebben overtreden.
Het Europese kartelverbod staat in artikel 101 lid 1 VWEU. In dit lid worden een aantal voorbeeldeninbreuken genoemd. Een van de voorbeelden is “het rechtstreeks of zijdelings bepalen van de aan- of verkoopprijzen of van andere contractuele voorwaarden”. Het BKartA noemt op haar website “Absprachen zwischen Wettbewerbern über Preise” een ernstige overtreding van het kartelverbod.
Afspraken over de prijs van landbouwproducten of informatie-uitwisseling daarover is geen onbekend fenomeen. Op Europees niveau trokken met name twee bananenzaken de aandacht. In die zaken, die worden beschreven in de blogs: Bilaterale uitwisseling van referentieprijzen is in strijd met het kartelverbod en Hof Europese Unie bevestigt arrest Gerecht in het Zuid-Europese bananenkartel werden leveranciers en distributeurs van bananen door de Europese Commissie beboet voor het maken van prijsafspraken en het uitwisselen van prijsinformatie.
De schets die het BKartA van de casus geeft, laat zien dat de verpakkers op twee markten actief zijn: de inkoopmarkt en de verkoopmarkt. Hoewel de verpakkers inkoopprijzen hebben uitgewisseld, lijkt het BKartA desondanks alleen gekeken te hebben naar de effecten van die uitwisseling op de verkoopkant. Niet uitgesloten kan worden dat door de uitwisseling van inkoopprijzen ook de mededinging op de inkoopmarkt is beperkt. In voorkomend geval kunnen de producenten van aardappelen en uien hun schade op de verpakkers verhalen. Meer hierover in de blog: Schade als gevolg van kartels wordt makkelijker vergoed.
Over de onderhavige zaak is het laatste woord nog niet gezegd. Uit het zaaksbericht blijkt immers dat de verpakkers in beroep zijn gegaan bij het Oberlandesgericht Düsseldorf. Fortsetzung folgt dus.
