In een uitspraak van 6 december 2018 heeft de Reclame Code Commissie (RCC) geoordeeld dat consumenten worden misleid, indien zonder enige toelichting voor hotels reclame wordt gemaakt met hotelsterren die niet door een onafhankelijke hotelsterrenclassificatie instantie zijn toegekend.
Hotelsterren
Van de buitenkant is het meestal moeilijk te beoordelen wat een hotel te bieden heeft. Daarom werden decennia geleden hotelsterren geïntroduceerd, teneinde consumenten te helpen bij het maken van een keuze voor een hotel. Tot 2015 bestond er in Nederland een verplichte hotelclassificatie die werd uitgevoerd door het Bedrijfschap Horeca en Catering. Bij de opheffing van de bedrijf- en productschappen in 2015, is de verplichte hotelclassificatie komen te vervallen. Nederlandse hotels kunnen zich sindsdien op vrijwillige basis laten classificeren door een onafhankelijke hotelclassificatie instantie. Op dit moment is Hotelsterren.nl de enige instantie in Nederland die hotels classificeert. Vanaf 2017 doet Hotelsterren.nl dat aan de hand van de Europese Hotelsterren Classificatie (EHC).
De casus
Op het door Booking.com geëxploiteerde boekingsplatform worden bij de meeste hotels direct achter de naam hotelsterren vermeld. In lang niet alle gevallen zijn deze sterren door een onafhankelijke hotelsterrenclassificatie instantie toegekend. In verband hiermee diende Hotelsterren.nl een klacht in bij de RCC. In de klacht werden 14 hotels genoemd waarvoor op het hiervoor genoemde boekingsplatform reclame werd gemaakt met hotelsterren, zonder dat de betreffende hotels over een geldige officiële classificatie beschikten.
Oordeel RCC
De RCC verwerpt alle door Booking.com aangevoerde argumenten. Booking.com heeft een eigen verantwoordelijk voor reclame-uitingen op haar boekingsplatform. Bovendien wordt de consument wel degelijk misleid indien met zelf toegekende sterren reclame wordt gemaakt voor een hotel. Ten aanzien van dit laatste punt wijst de RCC erop dat de consument bij zijn keuze voor een hotel laat meewegen hoeveel sterren bij de naam van dat hotel zijn vermeld. Dit wordt bevestigd door het feit dat op het boekingsplatform van Booking.com gefilterd gezocht kan worden op hotels met een specifiek aantal sterren. Irrelevant is dat niet bij iedereen bekend zal zijn over welke faciliteiten een hotel moet beschikken om in aanmerking te komen voor 1, 2 of meer sterren. De gemiddelde consument zal verwachten dat een hotel met 3, 4 of 5 sterren meer comfort zal bieden dan een hotel met 1 of 2 sterren. Verder zal hij aannemen dat de toekenning van sterren volgens objectieve maatstaven plaatsvindt, en niet dat hotels zichzelf naar eigen inzicht sterren toekennen. Omdat in de gewraakte reclame-uiting bij de hotelsterren elke toelichting ontbreekt, is er sprake van misleiding.
Commentaar
De Nederlandse Reclame Code
In het algemene deel van de Nederlandse Reclame Code (NRC) staan regels waar alle reclames aan moeten voldoen. Een van de voorschriften is dat een reclame niet misleidend mag zijn (artikel 7 NRC). Misleidend is reclame die gepaard gaat met onjuiste informatie of voor de gemiddelde consument onduidelijk of dubbelzinnig is ten aanzien van bijvoorbeeld de erkenning van de adverteerder of zijn product. De misleiding moet de gemiddelde consument ertoe brengen of kunnen brengen een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen (artikel 8 NRC).
Dat adverteerders zich op grond van de Reclame Code niet mogen bedienen van misleidende reclame, is overgenomen uit de Richtlijn oneerlijke handelspraktijken (artikel 6 lid 1). Dit betekent dat misleidende reclame ook in andere Europese landen op vergelijkbare wijze verboden is. Vooral in Duitsland is er uitgebreide jurisprudentie over misleidend gebruik van hotelsterren. Aangenomen moet worden dat Booking.com naar aanleiding van deze jurisprudentie haar boekingsplatform inmiddels zo heeft ingericht dat voor Duitse hotels alleen reclame wordt gemaakt met hotelsterren indien de betreffende hotels overeenkomstig de EHC zijn geclassificeerd.
Betekenis uitspraak
Het – beweerdelijk – misleidend gebruik van hotelsterren was in Nederland eerder onderwerp van geschil. Het betrof dan altijd consumenten die teleurgesteld waren over het hotel waar zij verbleven hadden. Een fundamentele discussie werd, anders dan in Duitsland, tot op heden niet gevoerd.
Over het gebruik van hotelsterren zegt de RCC in onderhavige uitspraak het volgende:
1. | voor de gemiddelde consument is het aantal hotelsterren een belangrijk criterium bij de keuze voor een hotel; |
2. | de gemiddelde consument verwacht dat het aantal hotelsterren op basis van objectieve criteria door een onafhankelijke instantie is toegekend; |
3. | door zonder enige toelichting voor een hotel reclame te maken met door het hotel zelf toegekende sterren, wordt de verwachting die de gemiddelde consument heeft geweld aan gedaan; |
4. | het bij de gemiddelde consument wekken van een onjuiste verwachting is misleidend en op grond van de NRC niet toegestaan. |
De misleiding zit dus in het wekken van de verwachting dat het aantal hotelsterren door een onafhankelijke instantie is toegekend en niet of het hotel het aantal sterren onjuist heeft ingeschat. Ook als het hotel overeenkomstig de eigen inschatting officieel had kunnen worden geclassificeerd, is er dus nog steeds sprake van misleiding.
De uitspraak is weliswaar gericht tot Booking.com, maar is zeker net zo relevant voor andere platformen. Daarnaast kunnen ook individuele hotels lering uit de uitspraak trekken. Zij mogen, net zo min als Booking.com, voor het eigen hotel met hotelsterren reclame maken in het geval zij niet beschikken over een geldige classificatie.